W konstrukcji domu jednorodzinnego każdy element jest istotny i ma wpływ na ostateczny kształt i funkcjonalność budynku. Wszystko zaczyna się od fundamentu, na którym spoczywa ciężar i z tego powodu materiały użyte do jego budowy powinny być najwyższej jakości. Fundament składa się z wielu warstw i dodatkowych zabezpieczeń. To normalne, bo powstaje na różnorodnych podłożach i w różnych warunkach atmosferycznych. Jedną z takich dodatkowych warstw jest beton podkładowo-wyrównawczy zwany w popularnej nomenklaturze „chudziakiem” lub „chudym betonem”.
Co to jest „chudy beton”?
W branży budowlanej zazwyczaj korzysta się z betonu wykonanego z wielu starannie dobranych kruszyw o odpowiedniej klasie i wytrzymałości na ściskanie. Nie na wszystkich etapach powstawania domu jednak taki beton jest potrzebny. W wielu miejscach można skorzystać z jego tańszych zamienników. Tak jest w przypadku wykonywania warstwy podkładowo-wyrównawczej wykorzystywanej w budynkach jednorodzinnych, halach przemysłowych, przy budowie dróg i autostrad. W tych sytuacjach dobrze sprawdza się tzw. chudziak. Jest to beton zawierający niewielką ilość cementu – maksymalnie do 180 kg/m3, nienośny o klasie B-10. Wytrzymałość tego rodzaju betonu kształtuje się w skali od 6 do 10 MPa, a wykonywany jest z ziaren kruszywa o wielkości średnio 32 mm. W przypadku betonu chudego nie ma kontroli technicznej materiału.
Gdzie jest wykorzystywany beton podkładowo-wyrównawczy, chudziak?
Chudziak składa się w odpowiednich proporcjach z: cementu, pisaku, żwiru oraz wody i jest nieodłącznym elementem każdej budowy. Dlaczego tak się dzieje? Wyobraźmy sobie kładzenie płytek, paneli, parkietu lub innych podkładzin na nierównym podłożu. Po prostu niewykonalne. I w tym aspekcie budowy m.in. przydaje się beton podkładowo- wyrównawczy, który jako pierwszy stabilizuje fundament. Pozwala jednocześnie na dokładne i precyzyjne położenie kolejnych ław fundamentów. Dzięki właściwościom plastycznym, dostosowuje się do dowolnego nachylenia powierzchni i każdego kształtu. Ważne jest i to, że oddziela grunt od położonego w kolejnym etapie budowy betonu konstrukcyjnego, zapobiegając w ten sposób mieszaniu się tych dwóch warstw. Gdyby nie ten zabieg, mogłoby dojść do pękania fundamentów. Jest też wykorzystywany jako podstawa pod budowę komina, na której montowane jest zbrojenie i fundament. Beton podkładowo-wyrównawczy nie powinien być jednak wykorzystywany do konstrukcji schodów, nadproży drzwiowych i okiennych, ze względu na niewielką odporność na ściskanie.
Jak kłaść beton podkładowo-wyrównawczy?
„Chudy beton” najlepiej zamówić w wytwórni mieszanki betonowej, ale można go również wykonać bezpośrednio na placu budowy – w betoniarce lub nawet w wykopie. Ten z wytwórni jest z reguły dobrej jakości i szybko może znaleźć się na placu budowy. Jeśli beton jest wykonywany samodzielnie, w jego składzie powinny znaleźć się: cement, kruszywo, woda w proporcjach określonych przez normy branżowe w odniesieniu do 1 m3. Dodatkowo trzeba zwrócić uwagę na temperaturę otoczenia. Nie wykonuje się betonu, kiedy jest zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura. A jeśli już, to stosuje się odpowiednie domieszki i określoną ilość wody. Beton podkładowo-wyrównawczy ma konsystencje lekko zwilżonej gleby, chociaż można przygotować mieszankę o wybranej konsystencji, dostosowanej do charakteru podłoża i kąta nachylenia.
Beton „chudy” – zbrojenie i izolacja
Beton „chudy” nie zawsze musi być zbrojony. Zbrojenie i izolację wykonuje się najczęściej, gdy istnieje ryzyko nierównomiernego osiadania gruntu, na którym stawiany jest budynek. Podłoga na gruncie jest obciążona różnymi elementami konstrukcyjnymi, np. ścianami działowymi i lepiej wtedy wykonać podkład podłogowy ze zbrojonego betonu chudego. Zbrojenie można wykonać z włókien stalowych, szklanych lub polipropylenowych. Tradycyjnym zaś sposobem jest zbrojenie ze stalowych żebrowanych prętów o średnicy 6-8 mm. Są one umieszczone w warstwie dolnej i górnej betonu. Ważna jest też izolacja przeciwwilgociowa podłogi. W tym przypadku istnieją dwa sposoby jej wykonania. Pierwszy polega na położeniu grubej folii budowlanej bezpośrednio na chudziak. Nie stosuje się folii pod chudziak. W drugim przypadku, do termoizolacji można użyć papy termozgrzewalnej, rozgrzewanej palnikiem i dociskanej do podłoża.
Beton podkładowo-wyrównawczy jest materiałem wszechstronnie wykorzystywanym w budownictwie. Stabilizuje, pozwala układać pokładziny na nierównym gruncie, a do tego jest stosunkowo tani. Jeśli na budowie nie jest wymagany beton o wysokiej odporności na ściskanie, to chudziak znakomicie zda egzamin, chociaż trzeba się liczyć z tym, że pod wpływem przemian chemicznych i fizycznych w betonie, może dojść do powstania rys w tym betonie. Nie będą one jednak miały wpływu na stabilność budynku.
Autorka: Bogumila Pierzchanowska
Fot. copperscaledragon, pixabay.com