Fundamenty mają duże znaczenie nie tylko ze względów konstrukcyjnych, ale także w zakresie ocieplenia budynku. Do głównych zadań fundamentów należą przeniesienie obciążenia ścian, stropów i dachu na grunt oraz uniemożliwić przedostawanie się do budynku gruntowej wilgoci.
Ponadto, istotnym zadaniem fundamentów jest ograniczenie strat ciepła.Sposób fundamentowania stosowany w Polsce spełnia swoje cele w zakresie wytrzymałości i trwałości budynku. Niemniej nie jest on wystarczająco„energooszczędny”, dlatego nie spełnia wymogów stawianych przez dom energooszczędny. W tego typu budownictwie stosuje się nieco inne rozwiązania,np. izolowanie cieplne ścian i ław fundamentowych.
Materiały izolacyjne dla tradycyjnych fundamentów
Fundamenty wykonane z żelbetu i zwykłego betonu wymagają cieplnej izolacji z materiału, który jest odporny na zawilgocenia. Najczęściej stosowanym materiałem jest polistyren ekstrudowany (XPS), który charakteryzuje się wysoką wytrzymałością mechaniczną i niską nasiąkliwością. Ocieplenie zewnętrzne ścian fundamentowych jest istotne zwłaszcza w podpiwniczonych budynkach. Zewnętrzna izolacja musi być połączona z izolacją ścian nadziemia. Brak izolacji na tym obszarze powoduje bardzo duże straty ciepła. W domach energooszczędnych izolacja termiczna jest wykonywania obustronnie w ścianach fundamentowych przy wykorzystaniu tzw. kształtek styropianowych wypełnianych betonem (szalunek tracony). Ławy fundamentowe są natomiast ocieplane z każdej strony – także od spodu, za pomocą polistyrenu ekstrudowanego.
Płyta fundamentowa
Zastosowanie płyty fundamentowej w domu energooszczędnym, zamiast tradycyjnych fundamentów, jest zdecydowanie mniej skomplikowane. Izolacja termiczna tradycyjnego fundamentu niesie za sobą duże koszty oraz ma złożony charakter. Zastosowanie nośnej płyty żelbetowej wymaga jedynie ułożenia izolacji pod nią, co umożliwia połączenie warstwy izolacyjnej z izolacją ścian.W świetle aktualnej wiedzy technicznej płyta fundamentowa jest konstrukcją,która najlepiej ogranicza mostki termiczne w zakresie fundamentów. Odprowadza ona obciążenia związane z posadowieniem budynku powierzchniowo, nie punktowo jak konwencjonalne fundamenty.
humusowej. Wykonywanie tradycyjnych wykopów jest w tym przypadku zbędne. Płyta fundamentowa posiada grubość wynoszącą w granicach około 15 – 25 cm oraz jest wykonana z wodoszczelnego betonu. Drenaż opaskowy ułożony w warstwie żwiru pełni rolę odwodnienia płyty, natomiast jej zbrojenie jest układane na podkładkach dystansowych w dwóch warstwach.
Szalunek tracony – połączenie betonu i styropianu
Szalunek tracony znajduje zastosowanie w przypadku tworzenia płyty fundamentowej oraz w przypadku konwencjonalnych fundamentów (jako warstwa izolacyjna), a także w budowie ścian. System szalunku traconego sprowadza się do zastosowania lekkich, styropianowych bloczków o długości ok 1 – 2 m i wadze do 2 kg wytwarzanych z twardego polistyrenu samogasnącego. Bloczki puste w środku pełnią funkcję szalunku dla wlewanego betonu. W ten sposób powstaje trwały rdzeń konstrukcyjny. W końcowej fazie należy całą konstrukcję zalać warstwą betonu. System szalunku traconego został doceniony w budownictwie za energooszczędność i stosunkowo niewielkie koszty zastosowania tej technologii w porównaniu z konkurencyjnymi technikami.
W budownictwie energooszczędnym i pasywnym częściej wykorzystywane jest drugie z zaprezentowanych wyżej rozwiązań, ponieważ w praktyce znacznie łatwiej je wykonać. Konwencjonalne fundamenty wymagają bardziej złożonych prac,połączonych z wieloma pracami mającymi na celu wykonanie efektywnej izolacji cieplnej. Płyta fundamentowa to bardziej nowoczesne rozwiązanie, które skutecznie ogranicza utratę ciepła.