Grillowanie w Polsce znajduje się w czołówce ulubionych wiosenno-letnich form spędzania wolnego czasu. Na działkach i tarasach już od maja masowo pojawiają się grille zarówno gazowe, jak i węglowe. Jednak wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej i konieczności zadbania o zdrowie planety (ale i swoje własne) – coraz częściej pojawia się w tym kontekście pytanie o sposób przyrządzania zdrowych posiłków. W przypadku jakości grillowanego jedzenia nie powinno ono brzmieć: „czy jedzenie z grilla jest zdrowe?”, ale raczej: „jak zdrowo przyrządzić posiłek na grillu?”. Wszystko zaczyna się od wyboru odpowiedniego urządzenia.
Grille gazowe pozwalają na znacznie większą różnorodność przyrządzanych posiłków. Chociażby ze względu na możliwość regulacji płomienia i temperatury. Tradycyjny grill węglowy ma jednak również swoje zalety.
Grill węglowy – tanio, smacznie, ale czy zawsze zdrowo?
Zwolennicy tradycyjnego grilla podkreślają, że pieczenie na nim pozwala na uzyskanie wyjątkowego, dymnego smaku potraw. To prawda, ale urządzenie tego typu (w przeciwieństwie do grilli gazowych) wymaga dużej dyscypliny. Jego ogień trudniej kontrolować. Skapujący tłuszcz dodatkowo go podsyca, powodując powstanie większej ilości toksycznych substancji. Można temu zapobiec, stosując aluminiowe tacki do pieczenia produktów. Jakie jeszcze zalety ma węglowy grill?
- Duża różnorodność urządzeń do wyboru i – co za tym idzie – różnorodność cen. Najprostsze urządzenie można nabyć już za kilkadziesiąt złotych.
- Uniwersalność – można go rozpalić właściwie wszędzie (uwzględniając kwestie prawne), gdzie znajduje się odpowiedni opał (drewno, gałęzie, węgiel, brykiet etc.).
- Duży wybór dodatkowych akcesoriów (podobnie jak w przypadku grilli gazowych) – różnego rodzaju ruszty, pokrywy z termometrem, nienagrzewające się rączki, dodatkowe kółka ułatwiające przemieszczanie, półki, akcesoria do pieczenia.
Amatorzy pieczenia na grillu przekonują, że posiłki przyrządzone w ten sposób są znacznie zdrowsze i mniej kaloryczne od np. tych smażonych na patelni. Grill węglowy rzeczywiście nie wymaga dodatku tłuszczu, jednak jego nieprawidłowe użytkowanie może oznaczać inne zagrożenia.
- Nieodpowiednie rozpalanie – użycie wszelkiego rodzaju chemicznych podpałek generuje dużą ilość toksycznych substancji. Ich resztki mogą z jednej strony osiąść na grillowanych produktach (jeżeli zbyt szybko zostaną umieszczone na grillu, gdy podpałka nie zdążyła się do końca wypalić). Z drugiej strony dym i opary spalanej podpałki będą w jakimś stopniu wdychane przez biesiadników. Zdecydowanie lepiej jest rozpalić grilla przy użyciu drobnych gałązek lub innych, naturalnych metod.
- Zbyt szybkie umieszczenie posiłku na grillu – to częsty błąd. Rozpalanie grilla węglowego musi potrwać (tylko grille gazowe są gotowe do użytku natychmiast po włączeniu). Niezależnie od tego, czy w palenisku będzie znajdował się brykiet, węgiel czy drewno – z położeniem produktów do grillowania należy poczekać, aż powstanie żar. To właśnie wtedy jest mało szkodliwego dymu, osiadającego na jedzeniu, a produkty pieką się szybko i są smaczniejsze (nie zdążą wyschnąć).
Grille gazowe – drożej, ale bezpieczniej, wygodniej i zdrowiej
Grille gazowe mają zdecydowaną przewagę nad węglowymi – posiłki na nich przygotowywane nie zawierają takiej ilości szkodliwych substancji przenikających do żywności wraz z dymem jak te z grilla tradycyjnego. Zalet grillowania gazowego jest zresztą znacznie więcej.
- Kontrola procesu pieczenia – fakt, że produkty nie stykają się na grillach gazowych z bezpośrednim płomieniem, pozwala na znacznie bardziej precyzyjną kontrolę procesu pieczenia.
- Bezpieczeństwo – w grillach gazowych płomień jest pod kontrolą, niepodsycany kapiącym tłuszczem. Oznacza to również mniejsze ryzyko przypalenia potraw (a to dodatkowy czynnik o udowodnionym działaniu rakotwórczym) oraz bezpieczną obsługę grilla.
- Sprawne przyrządzanie posiłków – brak czasu oczekiwania na rozpalenie grilla gazowego i możliwość korzystania z niego niezależnie od pogody. W niektóre wilgotne i wietrzne dni rozpalenie grilla węglowego jest znacznie trudniejsze lub wręcz graniczy z cudem. Tymczasem grille gazowe są gotowe do pieczenia natychmiast i zawsze rozpalają się tak samo.
Zwolennicy tradycyjnego sposobu grillowania wskazują czasami na różnice przemawiające na niekorzyść urządzeń gazowych.
- Odmienny smak potraw – w przypadku grilla węglowego smak potrawy jest wzbogacony o dymny aromat. Trzeba mieć jednak na uwadze fakt, że wiąże się to jednak z dodatkiem substancji niekoniecznie dobrze wpływających na nasze zdrowie.
- Cena urządzenia – grille gazowe są z reguły droższe od węglowych. Najczęściej są one jednak również większe i bardziej wydajne. Wymagają też dokupienia butli z gazem – przy typowym (weekendowym) użytkowaniu zazwyczaj wystarcza ona na cały sezon.
A zatem… grille gazowe czy węglowe?
Jeśli posiłki z grilla są częste i regularne, warto z pewnością zaopatrzyć się w grill gazowy. Jeżeli natomiast grilluje się tylko okazjonalnie, można ograniczyć się do grilla węglowego. Chcąc przyrządzać posiłki świadomie i precyzyjnie, a także móc cieszyć się absolutną kontrolą nad tym, co się piecze i spożywa, warto postawić na bardziej zaawansowane grille gazowe. Przy ograniczonym budżecie można zacząć od grilla węglowego, którego – w miarę możliwości finansowych i rosnącego apetytu na pyszne, zdrowe jedzenie – być może po czasie zastąpi grill gazowy.
Pamiętać należy przy tym, że niezależnie od rodzaju posiadanego grilla, każdorazowe jego użycie wiąże się z koniecznością starannego czyszczenia rusztu i wszystkich elementów, na których pozostały resztki jedzenia. Zaniedbanie tej czynności lub wykonanie jej niedokładnie spowoduje, że resztki zwęglonej żywności będą nadal wydzielać szkodliwe substancje. Do tego coraz trudniej będzie je usunąć. Jedynie posiłki przyrządzone na czystym ruszcie i pod stałą kontrolą temperatury pieczenia, niedopuszczającą do powstania przypaleń, można uznać za zdrowe.