Wydawać by się mogło, że warunkiem zbudowania estetycznej i trwałej nawierzchni jest zastosowanie odpowiedniej jakości kostek brukowych czy płyt chodnikowych. Do osiągnięcia takiego efektu nie wystarczy jednak tylko dobry budulec. Niezwykle ważne jest również staranne wykonanie oraz właściwie ułożone obrzegowanie. Jak poprawnie ułożyć krawężniki, by stanowiły mocne i efektowne domknięcie całej aranżacji radzi Wojciech Średniawa, ekspert firmy Polbruk.
Krawężnik po krawężniku
Prace przy układaniu nawierzchni podzielone są na kilka etapów obejmujących przygotowanie gruntu, ułożenie brukowanej płaszczyzny, a także estetyczne i stabilne wykończenia całego obszaru. To, co wydawać by się mogło jedną z najmniej znaczących oraz ostatnich czynności, w praktyce wysuwa się na pierwszy plan i to zarówno ze względu na późniejsze znaczenie dla eksploatacji powierzchni, jak również z uwagi na kolejność wykonywania poszczególnych prac brukarskich. Krawężniki, bo o nich tu mowa, stanowią niezbędny element każdej nawierzchni. Pełnią dwie ważne funkcje – wizualną, wydzielając poszczególne strefy nawierzchni i zamykając wybrukowane szlaki oraz użytkową, stabilizując krawędzie i zapobiegając rozsuwaniu się poszczególnych elementów pod wpływem chodzenia lub nacisku pojazdów. Rolę oporników mogą odgrywać zarówno gotowe krawężniki z betonu, ozdobne obrzeża, palisady czy nawet korytka ściekowe. Aby jednak właściwie spełniały swoje zadania, muszą zostać ułożone zgodnie ze sztuką brukarską. To o czym należy pamiętać, to fakt, by czynności tej nie zostawiać na koniec. Obrzegowania wytyczać mają bowiem obszar, w obrębie którego układana będzie kostka brukowa. Ich montażu należy więc dokonać jeszcze przed wyłożeniem materiału nawierzchniowego, a wręcz zanim wykonana zostanie warstwa podsypki.
Stabilne podłoże
Krawężniki, mimo że nie będą bezpośrednio eksploatowane, przejmują na siebie duże obciążania przenoszone z powierzchni kostki. Dlatego też muszą być zamocowane stabilnie. By tego dokonać, podobnie jak w przypadku nawierzchni, konieczne jest właściwe przygotowanie podłoża. Pierwszym krokiem jest wykonanie wykopu za pomocą tradycyjnego szpadla na szerokość narzędzia oraz głębokość sumującą się do wysokości układanych oporników, ok. 5 cm warstwy odsączającej, ok. 3-5 cm podsypki oraz wysokości betonowej ławy podkrawężnikowej (10-20 cm). Ułożenie krawężników będzie wyznaczać również przebieg nawierzchni, dlatego też muszą być one odpowiednio wypoziomowane.
Granicę najlepiej wyznaczyć przy pomocy poziomicy laserowej lub sznurka, a powstałe po zakończeniu ewentualne nierówności zniwelować za pomocą gumowego młota. Obrzeża warto również ułożyć tak, by obszar pomiędzy nimi stanowił wielokrotność wymiarów kostki brukowej. W ten sposób optymalnie wykorzystamy materiał, unikając kłopotliwego docinania oraz generowania wielu, niepotrzebnych odpadków. Krawężniki układamy na wcześniej wykonanej podbudowie z kruszywa oraz fundamencie z półsuchego betonu o oporze 10 cm z każdej strony, pamiętając, by stawiać je sprawnie na tyle, by nacisk na grunt rozkładał się dość równomiernie. Ustawiając poszczególne elementy należy zachować 3-5 milimetrową pustkę. Wypełnienie fugi, zwłaszcza sztywną zaprawą cementową, doprowadzić może bowiem do nieestetycznych pęknięć związanych z naturalną pracą gruntu i naprężeniami termicznymi materiału. Tak wykonany montaż zapewni stabilną konstrukcję, która będzie stanowiła sztywne ramy dekoracyjnej nawierzchni.