Użytkowanie wieczyste, jako instytucja prawnego systemu w Polsce, ma długą historię sięgającą roku 1961. Jednak w ostatnich latach dokonano kilku istotnych zmian, które mają na celu wyeliminowanie tego reliktu PRL-u z obrotu prawnego. W roku 2023 weszły w życie kolejne nowelizacje, które wprowadzają istotne zmiany w zakresie użytkowania wieczystego nieruchomości. Poniżej przedstawiamy najważniejsze aspekty tych zmian.
Dobrowolność przekształcenia
Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie zasady dobrowolności przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo do żądania sprzedaży nieruchomości. Dotychczasowe przekształcenia z mocy prawa dotyczyły głównie gruntów mieszkaniowych, jednak nowe przepisy umożliwiają użytkownikom wieczystym różnego rodzaju nieruchomości (np. przedsiębiorcom, spółdzielniom, osobom fizycznym) zgłoszenie wniosku o przekształcenie w prawo do żądania sprzedaży.
Nowy model odpłatności
Wprowadzono nowy, rynkowy model odpłatności za grunt sprzedawany użytkownikowi wieczystemu. Cena wykupu przy jednorazowej wpłacie wynosi 20-krotność dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. Natomiast docelowa cena za grunt może wynosić 6%, 20%, 40%, 60% lub więcej wartości rynkowej gruntu. Istnieje również możliwość płatności w ratach przez maksymalnie 10 lat, przy czym w takim przypadku cena wynosi 25-krotność dotychczasowej opłaty rocznej.
Bonifikata dla grup szczególnie wrażliwych społecznie
Nowe przepisy przewidują bonifikatę dla grup szczególnie wrażliwych społecznie, takich jak osoby niepełnosprawne i ich opiekunowie. Szczegółowe warunki tej bonifikaty będą określane w przepisach wykonawczych.
Uprawnienia samorządów
Nowe przepisy dają samorządom możliwość przyjęcia tych samych zasad odpłatności za grunt lub samodzielnego określenia tych zasad. Oznacza to, że samorządy mogą dostosować system odpłatności do lokalnych uwarunkowań i potrzeb.
Preferencje dla przedsiębiorców
W ramach limitu pomocy de minimis przewiduje się preferencje dla przedsiębiorców, co może stanowić dodatkowy bodziec do przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo do żądania sprzedaży.
Nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadza istotne zmiany w użytkowaniu wieczystym nieruchomości w Polsce w roku 2023. Przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo do żądania sprzedaży staje się dobrowolne, a nowy model odpłatności uwzględnia różne scenariusze płatności, takie jak jednorazowa wpłata, płatność w ratach czy bonifikaty dla grup społecznie wrażliwych. Samorządy zyskują uprawnienia do dostosowania zasad odpłatności do lokalnych potrzeb, a przedsiębiorcy mogą skorzystać z preferencji w ramach limitu pomocy de minimis. Te zmiany mają na celu usprawnienie systemu użytkowania wieczystego i dostosowanie go do współczesnych standardów i potrzeb gospodarczych.
Źródło: r. pr. Szymon Szabat, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
Fot. EKATERINA BOLOVTSOVA, pexels.com